De Clemencia-Redmond Stichting (CRS) is het kennisbureau van BIJ1 dat vernoemd is naar twee krachtige en onafhankelijke zwarte vrouwen: de Curaçaose taalwetenschapper, activist en feminist dr. Joceline Clemencia en de Surinaamse arts, politicus en feminist Sophie Redmond.
Ons kennisbureau is opgericht om de politieke beweging BIJ1 te ondersteunen in haar streven naar een gelijkwaardige, rechtvaardige en solidaire maatschappij. BIJ1 wil niet slechts het bestaande stapje voor stapje verbeteren, maar juist ook het (on)mogelijke verbeelden en mogelijk maken. Kennis en inspiratie spelen daarom een belangrijke rol in de radicale politiek die BIJ1 voorstaat. Er is tenslotte behoefte aan kritische inzichten in het disfunctioneren van de huidige samenleving, aan krachtige en inspirerende visies over hoe onze maatschappij er uit zou moeten komen te zien én uiteraard aan praktische plannen om die toekomstvisies tot stand te brengen.
‘Wij willen een kritische blik werpen op dominante vormen van kennis en ruimte maken voor kennis die onderdrukt wordt’.
Wij vervullen deze kennisbehoefte door onderzoeksprojecten maar ook scholingsactiviteiten voor BIJ1-leden te organiseren. In dit werk laten wij ons leiden door een aantal kernwaarden: sociale en economische gelijkwaardigheid, emancipatie, (internationale) solidariteit en vreedzaamheid.
Tegelijkertijd zijn we er ons van bewust dat kenniscreatie, kennisvergaring en kennisoverdracht processen zijn waarlangs macht uitgeoefend wordt. Er wordt namelijk bepaald welke ideeën als goed en waar worden gezien, wie als kundig en geïnformeerd wordt beschouwd én wie mee mag beslissen. Deze processen gaan daardoor vaak gepaard met uitsluiting en onderdrukking van grote groepen mensen en daarmee hun ervaringen en kennis; niet alleen in de politiek maar ook in de bestaande wetenschapstraditie.
De kennisactiviteiten van CRS staan om deze redenen direct ten dienste van de politieke doelstellingen van BIJ1. We streven ernaar de onrechtvaardige machtsstructuren en conservatieve instituties van de status quo te ontmantelen en te vervangen door rechtvaardige, inclusieve en duurzame alternatieven. Hierbij stellen we de behoeften—maar ook de kennis en ervaring—van onder gerepresenteerde stemmen centraal.
Joceline Clemencia & Sophia Redmond
CRS ontleent haar naam aan twee sterke, onafhankelijke en visionaire vrouwen. Joceline Clemencia (1952-2011) was een Curaçaose auteur, feminist en activist. Ze maakte ze zich sterk voor de emancipatie en onafhankelijkheid van Curaçao. Clemencia was directeur van het Instituto Kultural Independensha (Cultureel Instituut voor Onafhankelijkheid), waar groot belang werd gehecht aan het onderwijzen van Papiaments. Ook schreef Clemencia over liefde tussen vrouwen op Curaçao en zette zich in voor officiële excuses van de Nederlandse regering voor haar rol in de slavernij.
Dr. Sophie Redmond (1907-1955) was de eerste zwarte, vrouwelijke, zelfstandige arts in Suriname. Zij zette zich in voor de saamhorigheid onder de Surinaamse bevolking. Daarbij benadrukte zij het belang van het delen van kennis door middel van beelden en verhalen. Via een wekelijks radioprogramma en toneelstukken gaf Redmond voorlichting over verschillende onderwerpen, waaronder ook sociale vraagstukken. Net zoals Joceline Clemencia, hechtte ze veel belang aan het gebruik van de inheemse taal. Beide vrouwen waren voorvechtsters van waardering en behoud van het gebruik van volkstaal en het delen van kennis door middel van beelden en verhalen. In hun rebelse geest opereert het kennisbureau van BIJ1.
Logo door Frederick Calmes & Burobraak – De symboliek achter het logo
In het logo zijn de geabstraheerde gezichten van Joceline Clemencia (links) en Sophie Redmond (rechts) te zien. Beide vrouwen kijken met één oog, terwijl het andere oog gesloten is en ‘slaapt’. Dit staat symbool voor het feit dat ze beiden niet meer met ons zijn, maar de kennis die ze hebben nagelaten en hun spirituele kracht een bron van inspiratie zijn voor het Kennisbureau van BIJ1.
Samen dragen ze een angisa (Koto doek). Vroeger werd, bijvoorbeeld door de vouwwijze van het doek of de manier waarop de angisa gedragen werd, een boodschap overgebracht. De angisa in het logo staat voor kennisoverdracht. De twee punten verwijzen naar het verleden en de toekomst, er kan niet vooruit gekeken worden zonder achteruit te kijken. Oftewel zonder het verleden te kennen, is er geen visie voor de toekomst. In de witruimte tussen de gezichten is een levensboom met takken en wortels te zien die de twee gezichten met elkaar verbindt.
Daarnaast is de angisa versierd met waterdruppels en vlammen. Dit water en vuur is de energie van de twee vrouwen waar het Kennisbureau op voortbouwt. Als een vlam wordt doorgegeven kan het vuur zich verspreiden, de centrale vlam staat dan ook voor de wijsheid die aan de volgende generaties wordt doorgegeven.
De bladeren, kruiden en het fruit boven de angisa staan voor de vruchtbaarheid en de (spirituele) kracht van de vrouw en het matriarchaat. De energie sprankelt, stroomt en is onafgebroken! De gebruikte kleuren zijn de kleuren van BIJ1.
Frederick Calmes & Arjan Braaksma
(Burobraak, visual identity & social design)